KAVŞAKLARDA BEKLERKEN HEDEF OLMAYIN

Eğitimlerde yeterince önemle üzerinde durulmayan konulardan birisi olan kavşak geçişleri ve konumlanma aslında motor sürüşünde çok önemli bir konudur. Yaşamsal risk arz eden bu konunun sürücü adaylarına iyi anlatılmış olması kanımca bir çok kazayı önleyebilir. Motosiklet sürücüsü olarak kişi kavşaklarda dururken yada durmadan geçerken çok bilinçli olmalı ve öylesine şansa kalmış, şansa bırakılmış sürüşler yapmamalıdır.

İyi eğitilmiş refleksler ve tetikde bekleyen bilinçli bir zihin şanstan hızlıdır.

Arkanızdan gelen aracı beklerken boşa atmayın. Önünüzde en az bir motosiklet kadar mesafe bırakın ki her iki yöne doğru da kaçış manevrası gerçekleştirebilesiniz. Arkanızdan yaklaşan araç düzgün bir hızla gelip durursa sizin kalkanınız olur ve bu durumda artık vitesten boşa atarak ışıkların yeşil olmasını bekleyebilirsiniz. Her duruşunuzda omuz üstü kontrolünü yapmayı alışkanlık haline getiriniz.


Beklerken önünüzde daima manevra yapabileceğiniz bir mesafe bırakmak çok önemli bir güvenlik unsurudur. Tüm beklemenin bazı görüşlere göre 1. viteste kalkışa hazır şekilde olmasını savunanlar da vardır. Acil bir durumda daha hızlı reaksiyon gösterilinebileceği düşünülmektedir. Ancak karşı yönde görüşler daha sağlıklı temellere dayanmaktadır. Bir kere uzun süre viteste beklemek sürücüyü ve motoru daha çok yoracaktır. Yorgunluk ise sürücü hatalarının baş nedenlerindendir. Bu şekilde arkadan bir dabe alınırsa, darbeyle debriyaj elinizden aniden kurtulacağından sonuçları daha vahimdir. Önünüzü ve arkanızı devamlı gözleyip yaklaşan tehlikeli bir durum varsa derhal birinci vitese alarak önleyici kaçış maneranızı yapabilirsiniz. Beklerken ışık sarı olduğu an vitese alın ve kalkış anına kadar arka freni basılı tutun ki fren lambanız yanık kalsın.

HER AN ARKANIZDAN GELEBİLECEK SORUMSUZ, SARHOŞ YADA ACEMİ BİR SÜRÜCÜNÜN OLABİLECEĞİNİ DÜŞÜNEREK ONA UYGUN DAVRANINIZ.

Uyarı: Burada verilen resimli örnek sizin duruma göre değerlendirip uygulayacağınız bir bilgidir. Mutlaka her zaman böyle olmalıdır denemez.

KAVŞAKDA SAĞA DÖNÜŞ İÇİN DURUŞ POZİSYONU

Bizler sağ tarafta sürüş yapılan trafik kurallarına sahibiz. Bu sebeple sağa dönüş açıları daha küçüktür ve bunun neticesi de dönemeçler daha keskin olur. Sağa dönüş için bir kavşakta konumlanmanızı yaparken sağınızı göremeyecek oranda geride ve kaldırıma çok yakın olarak durmayın. Bu en kötü seçimdir.

Bilhassa sağa dönüş öncesi kırmızı ışıkta dururken bu durum bariz bir şekilde görülür. Yol şartlarını değerlendirdikten sonra durma pozisyonunuzu bilinçli olarak seçmelisiniz. En önemli unsur bir sonra ki adımda ne yapacağınızı göz önüne almanızdır. Duruştan kalkıştan sonra ne yapacağınız önemlidir.

Kavşakta duruştan sonra sola dönüş veya düz devam etmek: Arkanızdaki trafiğin sizin hattınızın içine girmesini engelleyecek tarzda, hattınızı bloke ederek pozisyon almanız gerekir. Araç sürücüleri genellikle siz eğer dönüş yapacaksanız bunu yapmağa kalkarlar.

Kavşakta duruştan sonra sağa dönüş: Hattınızı bloke edin ilaveten sağa dönüşler daha keskin olacağından doğal olarak daha zordur, dönüşü gerçekleştirmenizin en kolay olacağı pozisyonda durun.

Park etmek için durmak: Eğer motorunuzu park edip bırakmak için duracaksanız onun güvenliğini ve görünürlüğünü göz önünde bulundurarak pozisyon seçimi yapmalısınız. Ayrıca çıkışta en kolay olacak pozisyon seçilmelidir.



Motorunuzun dengede tutulabileceği minimum bir dönüş açısı vardır. Bunu geçerseniz motorunuzu kontrol edemezsiniz. Kaldırıma çok yakın duruş öncelikle sizin sağa dönebilmeniz için arka tekerinizin de kaldırımı kurtaracak oranda gereksiz ileri çıkmanızla mümkün olacaktır. Buda dönüş açınızı büyütecektir. Sonuçta hattınızın dış kenarına daha fazla yaklaşacak hatta hattınızın dışına çıkacaksınız. Yani sağa dönüşünüzde hattınızda kalmayı kendiniz için olabildiğince zorlaştırmış olursunuz.

Kaldırıma çok yakın durmak sizin sağ tarafı görüşünüzü de kısıtlayacaktır. Ayrıca arkanızda ki trafiği hattınıza girmeğe davet etmiş olacağınız gibi ilaveten de ne yapacağınız konusunda - Dönecek misiniz? Duracak mısınız?- arkanızdaki sürücüyü de şaşırtmış olursunuz. Sinyaliniz yanıyor olsa da bu şaşırmayı engelleyemez. Sağa çekiyorum anlamına da gelebilir.



Kaldırımdan uzakta durun. Merkezde ya da merkezin solunda pozisyon alın. Böylece hem hattınızı bloke etmiş olursunuz hem da dönüş açınızı küçülterek dönüşün güvenliğini artırırsınız. Hatta motorunuzu biraz da sağa doğru dönük konumlanmış olarak durdurursanız, hem dönüşünüz rahat hem de yanal olarak duruşla arkanızda soldan yaklaşan trafiğe görünürlüğünüzü artırmış olacağınızdan, mükemmel olur. Niyetinizi de daha net belirtmiş olursunuz. Burada kast edilen trafik arkanızda ama diğer hatta olup siz döndükten sonra sizi takiben dönecek olan trafiktir. Böylelikle hattı birden kesip önünüze kırma ihtimalini bir ölçüde engellemiş oluruz.

Daha iyi duruş pozisyonu seçiminde etkili olan diğer unsurlarda vardır. Burada ana fikir duruş noktasının öylesine olmasını değil bilinçli olarak sürücü tarafından seçilmesinin gerçekleşmesidir. Yağışlı bir zeminde iseniz ya da sadece duracağınız alanda kaygan noktalar varsa burada ne lastiklerinizi ne de yere basacak ayağınızın bu kaygan noktalara gelmemesine dikkat ediniz.

Yine yol yüzeyi düzgün değilse ayağınızı yere rahat bir şekilde yola basabileceğiniz noktada durun. Arkanızdan yaklaşan araç sürücülerinin sizi önünüzdeki görüntüye göre gördüklerini unutmayın. Önünüzdeki sahnenin sizin motorunuzun arkasıyla aynı renklerde olması bir nevi gizleme gibi sizin görünürlüğünüzü sınırlayacağını biliniz.

Kavşaklara yaklaşırken işinizi şansa bırakmayın. Esasen sürüş de işi şansa hiçbir zaman bırakmayın. Bir sonraki hareketinizi kolaylaştıracak şekilde ve güvenliğinizi maksimuma çıkaracak şekilde pozisyonunuzu alarak durun.

KAVŞAK GEÇİŞLERİ

Aşağıda size anlatılanlar her durumda uygulanır bilgiler değil ama sürücünün bire bir yaşadığı durumları değerlendirip uygun bulursa tercih edeceği uygulamalardır.

Büyük araçları kendinize koruyucu tampon yaparken şu noktalara dikkat ediniz:

1. Tampon yaptığınız vasıtanın sürücüsünün kör noktalarında kalmayın. Yeterince ileri çıkarak sürücüsünün sizi görmesini sağlayın. Her zaman göz temasına da güvenmeyin gerekirse korna çalın.
2. Tampon yatığınız aracın önünüzde olması mecburiyeti yoktur. Yavaşça hız keserek arkanızdaki bir aracın size yaklaşmasını sağlayarak onu da tampon olarak kullanabilirsiniz. Burada karşı yöndeki sola dönmek üzere bekleyen araçtan korunmaktır amaç. Bunun için kavşaklarda kimlerle beraber olduğunuza dikkat edin. Karşı yöndeki araçların lastikleri ve duruş pozisyonlarına dikkat edin.
3. Bu manevranızı tamponla güvenlik altına alırken başka tehlikeler yaratmayın. Eğer araçla bire bir hizada gitmek için gereksiz çok hızlı ya da anlamsız çok yavaş gitmek zorunda kalırsanız bu durum sizin çözmeğe çalıştığınız ilk problemden daha büyük bir risk yaratacaktır.




Bu yaklaşım risiklidir, yanlıştır. Karşı yöndeki kavşakta sola dönüş için bekleyen araç(1) muhtemelen sizi görmeyecektir ve önünüzdeki araç(2) hareket ettikten sonra, eğer durmazsanız sizin üzerinize kıracaktır.


Doğru yaklaşım. Karşı yöndeki araç sizi görmese de yanınızda ki aracı görecektir. Yanınızda ki aracı kendinize tampon yaparak kavşağı geçerken 1 nolu araç sizin için herhangi bir tehlike arz etmeyecektir.

KÖR KAVŞAKLARDA DİĞER ARAÇLARI TAMPON YAPMAK

KÖR KAVŞAKLARDA DURDUĞUNUZDA KAVŞAĞIN GÖREMEDİĞİNİZ BÖLGELERİNDEN GELEBİLECEK BEKLENMEDİK TEHLİKELERE KARŞI ÖNLEM OLARAK ARANIZA MUTLAKA BÜYÜK BİR ARACI ALIN. O TARAFTAN ANİDEN ÇIKACAK BİR VASITA BÖYLECE DİREK OLARAK SİZE ÇARPMAYACAKTIR. YANINIZDAKİ ARAÇ SİZE İLK DARBEYİ EMECEK BİR TAMPON GÖREVİ GÖRECEKTİR. BUNUN DIŞINDA BÜYÜK ARAÇLARLA PARALEL(YAN YANA) SÜRÜŞLERDEN KAÇININIZ. YA İLERİSİNE GEÇİNİZ YADA GERİSİNDE KALINIZ.

GÖRÜNÜRLÜK

Motosiklet sürüşünde en büyük problemlerden birisi fark edilmemektir. Diğer büyük araçların sürücüleri genellikle kendileri için tehdit oluşturabilecek, muhtemel bir çarpışmada kendisine zarar verecek araçları görmek üzere bakmağa şartlanmışlardır. Buna ilaveten motosikletlerin küçük hacimleri hem daha uzakta gibi görülmelerine hemde yaklaşım hızlarının yanlış tahmin edilmesine sebep olmaktadır.

Burada iki hususa dikkat edilmesi kaza riskini önemli ölçüde azaltmaktadır:
1. Sürücü üzerine fark edilmesini kolaylaştıracak açık renkli, parlak giysileri(sarı-turuncu), kask da beyaz rengi yada açık renkleri tercih etmelidir.
2. Sürücü ön farını gece veya gündüz açık tutmalı ve hattı içinde çevresinin kamuflajından kendisini ayırt ettirecek pozisyonları almalı ve hareketleri yapmalıdır.

Genel olarak pozisyon seçerken size maksimum alan korumasını sağlayacak ve maksimum görünmenizi sağlayacak konumun seçilmesi gerekir. Bunun içinde tek bir en iyi konumlanma pozisyonu yoktur. Trafiğin durumuna göre, trafik durumu değiştikçe sizde yeni pozisyonunuzu almak üzere konumunuzu değiştirin.

Yol hakkı gaspı, yol vermeme problemiyle karşılaştığınızda siz yoldan çekilin. Kelimenin lügat anlamıyla siz tehlikeden uzaklaşmaya bakın. Sola dönen bir araç varsa veya soldan yolunuza çıkan bir araç varsa sağa kaçın. Sağdan bir ihlal varsa sola kaçın. Önden gelen bir tehlike karşısında yavaşlayın ve hazır bekleyin.

Karşıdan gelen araçlar karşısında ne kadar fazla açıyla konumlanırsanız, motosikletin yandan görünüşü önden görünüşüne göre daha fazla hacim sunar, o kadar daha iyi görünürsünüz. Hattınızın içinde kalarak yapacağınız bir iki slalom hareketi de fark edilme şansınızı kuvvetlendirecektir.



Araçların kör alanlarında kalmayın. Bu alanları çabuk boşaltın. Ayrıca sizin kendi kör alanlarınızdaki araçları da omuz üstü bakışla kontrol altında tutun. Kör alan demek sizin fiili görüş alanınızın bittiği ve aynalardan görüş alanınızın başladığı noktalar arasında kalan alanlardır.



Yoğun trafik de takip mesafenizi 4-6 saniyeye kadar uzatın. Bu sizin trafik kalabalığı olarak bir bütün içinde detay olmanızı engeller ve daha fark edilir olmanızı sağlar. Daima kötü ihtimalleri de düşünerek kaçış kapılarınızı açık tutmayı unutmayınız.


Koyu gri alanla işaretlenmiş olan bölge kavşaktaki sarı aracın kör alanıdır. Yani yol kenarındaki nesnelerin görüşü engellediği alan ve bu alanın için sizde kısmen varsınız. Bu durumda yapabileceğiniz en akıllıca şey en hattınızın sol tarafına konumlanmanızdır. Yani sarı bölgeye. Buradan görünmeniz mümkündür.



Bu grafikte saat 01.00 yönündeki sarı aracın görüntüsü hem yol kenarındaki nesneler tarafından hem de önündeki ağır vasıta tarafından engellenmektedir. Burada dikkat ederseniz motosiklet sürücüsünün sarı araca görünmesini sağlayacak alan seçimi daralmıştır. Yoldaki ikinci bir nesne diğer sürücülerin sizi görme imkânlarını çok daraltmıştır.



Şimdi aynı kavşakta size göre saat 11.00 pozisyonundan sola dönmekte olan yeşil araca bakalım. Burada da sürücünün görüşü yol kenarındaki nesneler tarafından engellenmiştir. Ancak değişik gözlem açısı olduğundan sizin konumlanma stratejinizin değişmesi gerekmektedir. 11.00 pozisyonundaki aracın sizi görebileceği pozisyon hattınızın en sağ tarafıdır.



Şimdi sürücünün önünde birde ağır vasıta var. Saat 11.00 yönündeki araç tarafından görünebilmeniz için uygulamanız gereken strateji önemli ölçüde değişmiştir. Hattınızın sağını kullanmak hala akıllıcadır fakat takip mesafenize dikkat ediniz. Takip mesafenizi kamyonun yada yol kenarındaki nesnelerin arkasında kaybolmayacağınız şekilde ayarlayınız.



Saat 12.00 yönündeki kırmızı aracın sürücüsü kendisine doğru gitmekte olan ağır vasıta nedeniyle daha küçük görüş alanına sahiptir. Bu sürücü tarafından görünebilmeniz için olabildiğince sol tarafa yanaşınız. Bu durum saat 11.00 ve saat 01.00 deki sürücüler tarafından görünebilmenizde problem yaratabilir. Bu sürücüler sadece kendileri için tehdit olan araçlara dikkat edip sizi unutabilecekleri gibi sizde kör alanlar geçiş yapmış olabilirsiniz. Burada sürücünün konumlanmak için yapabileceği çok az bir seçim vardır. En iyisi kendinizi baştan bu duruma hiç sokmamanızdır. Fakat her nasılsa bu duruma girdiyseniz her sürücünün sizi gördüğünden emin olunuz. Eğer siz sürücülerin başlarını görüyorsanız onlarda sizi görebilir. Tabi bakıyorlarsa. Eğer sürücülerin başlarını göremiyorsanız onlarda sizi görmüyor demektir. Bu durumlarda en kötü ihtimallere hazır olun.



Gördüğünüz gibi saat 11.00, 12.00 ve 01.00 yönlerinden sola dönüş yapacak birçok araçla aynı anda karşılaştığınızda ayrıca önünüzde giden bir ağır vasıta var, hem yol kenarındaki nesneler ve hem de kamyon görülebileceğiniz alanı iyice daraltır.



Sürücülere kavşaklara çok yakınken hat değiştirmekten kaçınmalıdır. Diğer sürücüler sizin bir evvelki durumunuza göre pozisyon almış olabilirler. Bu kavşağa çok yakınken yapılan hat değişimleri öbür sürücüleri yanıltabilir. Kavşaklarda ihtiyatlı olun ve daima bir stratejiniz olsun.

KONUMLANMAK II

KONUMLANMAK

Hattın içinde kalınarak yapılan yer değiştirmelere pozisyon değiştirme denir. Diğer hatlara geçiş ise hat değişimidir. Arabalara göre çizilmiş hat genişlikleri motosiklere hat içinde üç değişik konum alma imkanı verir. 1. Sarı(Sol), 2. Turuncu(Merkez) ve 3. Kırmızı(Sağ).

Aldığınız pozisyon size aşağıdaki avantajları sağlamalıdır:

1. Görünmenizi ve görmenizi iyileştirmelidir.
2. Diğer araçların kör noktalarına girmenizi engellemelidir.
3. Yol yüzeyinden gelecek tehlikeleri erken görmenizi sağlamalıdır.
4. Hattınızı diğer sürücülerden korumalıdır.
5. Niyetinizi belli etmelidir.
6. Diğer araçların yaratacağı rüzgâr patlamalarından sizi korumalıdır.
7. Kaçış yolu sunmalıdır.
8. Dönüş keskinliğini azaltmalıdır.

Genel olarak pozisyon seçerken size maksimum alan korumasını sağlayacak ve maksimum görünmenizi sağlayacak konumun seçilmesi gerekir. Bunun içinde tek bir en iyi konumlanma pozisyonu yoktur. Trafiğin durumuna göre, trafik durumu değiştikçe sizde yeni pozisyonunuzu almak üzere konumunuzu değiştirin. Eğer tehlike sadece solunuzdan geliyorsa 2 yâda 3üncü pozisyonda sürüş yapınız. Eğer muhtemel tehlike sağdan gelebilirse 1 veya 2inci konumda pozisyon alınız. Eğer her iki yönden tehlike geliyorsa merkez konumda yani 2 de pozisyon almak gerekir.

Dönüşlerde en iyi hat dönüş yayının izlenmesi olmayabilir. Hattaki pozisyonunuzu trafik, yol ve dönüş tipini göz önünde bulundurarak değiştirebilirsiniz. Eğer trafik yoksa dönüşe açık girip görüş mesafenizi ve etkin dönüş çapınızı artırın. Döndükçe içe doğru kayın - hattınızı kapatın - ve dönüşün merkezini(apeks) geçince tekrar dışa çıkış için yönelin. Bir diğer alternatifte dönüşe başlamadan önce hattınızın içinde merkez pozisyonu alıp çıkışa kadar bunu muhafaza ederek dönmektir.




Arabaların aynalarının arkasındaki üçgen bölüm aracın sürücüsünün görebildiği alandır. Sarı motosiklet bu alanın dışındadır ancak aracın gerisindedir. Bu kötü bir konumlanma sayılır. Yeşil motosiklet ise hem görüş alanının dışında hem de arabaya paralel sürüştedir. Bu ikinci durum ölümcüldür. Araçların kör noktalarında yakın sürüş yapmayınız.

Araçları sol tekerlek izinden takip ediniz ama en hızlı hatta(sollama hattı) gidiyorsanız önünüzdeki aracın sağ tekerlek izinden gitmeniz daha iyidir. Çünkü solunuzda sizi görmesi gereken başka bir araç olmayacaktır.

Konumlanmada aranan faktörlerin başında iyi görüş alabileceğiniz yerde olmak ve iyi görüş verebileceğiniz yerde olmak esastır. Motosiklet sürücüsü olarak görünmesi zor bir obje olduğunuzu hiç unutmayınız.

Diğerlerinin sizi gördüğüne dair hiç bir garanti yoktur. Göz temasına da güvenmeyin. Çok sık olarak araç sürücülerinin direk olarak motosiklete baktıkları halde onları görmedikleri bilinmektedir. Güvenebileceğiniz tek şey kendi gözleriniz olsun. Eğer araç yolunuza girecek durumda ise onun yolunuza gireceğini varsayarak hareket edin. Usta sürücüler devamlı tehlike senaryosu ile sürüş yaparlar. Tehlikeye girmek için değil tehlikeden kaçınabilmek için. Kavşaklarda görünme şansınızı artırın. Çevrenizde bir reaksiyon verebileceğiniz yeterince alan bırakın. Debriyajı ve her iki freni kavrayın ki tepki süreniz kısalsın. Kavşağa yaklaştıkça hızınızı düşürün. Girdikten sonra dönüş yapmağa hazırlanan araçlardan uzakta durun. Hızınızı ve pozisyonunuzu radikal bir tarzda değiştirmeyin. Diğer sürücüler sizin dönmeğe hazırlandığınızı sanmasınlar.

Toplu halde yapılan gurup sürüşlerinde araya başka vasıtanın girmesini engelleyecek kadar biribirinize yakın ama birbirinizi engellemeyecek oranda da birbirinizden uzak olmağa özen gösteriniz. Daima önünüzde ve yanınızda serbest kaçış hattı olacak şekilde fermuar düzeninde gidiniz. Aşağıda ki şekilde fermuar düzeni görülmektedir. Oklar serbest kaçış alanlarını işaret etmektedir.




Kavşakda konumlanma:

Kırmızı ok istikameti yanlış, yeşil doğru konumlanış yönleridir. Karşı yönden size doğru gelen araca ne kadar büyük hacim görüntüsü verirseniz sizi o kadar iyi görmesini sağlarsınız. Motosikletlerin önden veya arkadan görüntü hacimleri küçüktür ama yandan bu görüntü hacmi büyür. Bu sebeple daima karşıdan gelen aracın size bakış açısını genişletmeğe çalışınız. Buda uzak hatta gaçmekle olur. Yine bu şekilde aranızdaki mesafeyi de artırmış olursunuz.







Kör alanlar ve engellenen görüntü:



Şehir içi sürüşlerde bir aracın arkasında iken o aracın sürücüsünün sizi orta dikiz aynasından görebileceği pozisyonu alınız. Buda merkezi konumdur. Sürücüler yan dikiz aynalarından daha sık orta dikiz aynasını kullanırlar.

Merkez pozisyonda yol yüzeyindeki diğer araçlardan döküntü biriken yağın yüzey genişliği genellikle 10cm i geçmez. Yol ıslak değilse hattın merkezi kısmı sürmek için yeterince güvenli sayılabilir. Merkez pozisyonun ortasındaki 10cm birikintinin her iki kenarında merkez hatta kalınarak sürüş yapılabilir. Yüksekliği fazla olan yağ birikintilerinin üzerinde sürüş yapmaktan kaçınınız. Genellikle yoğun trafiğin olduğu kavşaklarda ve gişe geçişlerinde bu birikintilerin miktarı(kalınlığı ve genişliği) fazladır.