TRAKSİYON KAYBI

Yol Tutuşunun Olumsuz Etkilendiği Faktörler:

İlk ipuçlarını gözleriniz verecektir tabi bakmayı ve gördüğünüzü değerlendirmeyi biliyorsanız. Yağ lekesi bazen zift yaması, kum değişik yüzey malzemesi, mazot neredeyse görülmez ufak bir parıltı gibi görülebilir.

Gölgeler tehlikeli bir engeli saklıyor olabilir, daha kötüsü yaratabilir. Çiğ yağan bir gecenin sabahı gölgede kalan bölümler henüz kurumamış olabilir ve güneş henüz üzerine düşmediği için parlayıp sizi ikaz etmesi de mümkün değildir.

Tecrübe size görünmeyen bölümlerde ki olası tehlikelerin varlığı hakkında bilgi verecektir. Polarize güneş gözlüklerinden sakınınız bunlar parıltıları yok ederek sizin ikaz almanızı engelleyeceklerdir. Koku almaya çalışınız. Bilhassa mazot aşırı kaygan bir malzemedir. Mümkünse etrafından dolaşınız. Eğer üzerinden geçerseniz mümkün olduğunca dik ve yavaş geçiniz ve geçtikten sonra ihtiyatlı olunuz çünkü lastiklere sıvanan atık geçtikten sonra da bir müddet daha yol tutuşunuzu olumsuz yönde etkilemeye devam edecektir.

Mazgal kapakları ve mazgal delikleri ıslandıklarında çok kaygandırlar. Yol işaret boyaları birçok kereler boyandıkları için yükselerek neredeyse plastik gibi olurlar ve kaçınılması gereken kaygan alanlardır. Bilhassa ıslanınca çok kaygan olurlar.

Asfaltta boyuna çatlaklara dikkat ediniz. Bunlar bilhassa zift yamaları ile doldurulduğunda koyu siyah renkte bir iz yaparlar ki kaçınılması gereken yüzeylerdir. Bu yüzeyler bilhassa ıslakken dik geçilmeli üzerlerinde kıvırma, yatma yapmaktan ve sert gaz vermelerden kaçınılmalıdır.

Ön tekeriniz bir yol çukuruna düştüğünde o an ön frene dokunmaktan kaçınınız. Bu durumda ön teker bir miktar yanlayacağı için(negatif trail) ön freni sıkmak kazaya sebep olabilir.

Kum döküntüleri ve bilhassa killi çamurlarda kamyon ve diğer vasıtaların yaptıkları izler çok tehlikelidir. Bu izler lastiği adeta ters tarafa teperler. Buralarda da yavaşlayınız, motoru önceden dik konuma getiriniz ve mecbur olduğunuzdan fazla bir gaz verme işlemi yapmayınız.

Genellikle kavşaklar yağ döküntülerinin fazla olduğu yerlerdendir. Yine araçların yavaşlayıp sıra bekledikleri köprü, araba vapuru, fast food, benzin istasyonları bu tip yerlerdir. Ayrıca dönemeçlerin dış tarafları yağ ve lastik birikintilerinin fazla olduğu yerlerdir. Buralarda her an kaygan bir alana girebileceğinizi bilerek ona göre ihtiyatlı yaklaşılmalıdır. İhtiyattan kast edilen yumuşak gazlama ve fren, kıvırma ve kontra hareketlerinden kaçınma, motorun hızını kontrol edilebilir seviyelerde tutarak dik konum da sürüş yapmaktır. Tabi birde takip mesafenizi iki misline çıkarınız. Yine kaygan zeminlerin varlığını yeterince önceden görebilmek için ileriye bakış tekniğini uygulayınız ve gazı erken kesiniz. Yine kaygan zeminlerden geçerken elleriniz elcikler üzerinde rahat bir durumda tutuş yapmalıdır.

YOLLARI OKUMAK

YOLLARI NASIL OKUYACAĞIZ?

Sürücülükte yol durumundaki ve yönündeki değişimleri izlemek hayati öneme haizdir. Renkler su, yağ, antifriz yada bozuk satıh hakkında bize uyarı verebilir. Kum, çakıl yada kırık, çatlak zeminler gibi yolun dokusu da bize lastiklerimizin yolu ne kadar tutacağı hakkında ipucu verebilir. Öğrenmemiz gereken diğer bir konu ise yolun gidiş yönündeki değişimlerin izlenmesidir. Yön değişimleri en iyi birleşim noktalarının izlenmesi ile takip edilebilir. Dönemeçlerde yolun her iki yakasının birleşir gibi göründüğü bu noktalar bize dönemecin açılan mı yoksa kapanan mı yada sabit mi olduğunu bildirecektir. Yine yol kenarındaki ağaç sıraları, trafik işaret ve levhaları, yol çizgileri, diğer araçların davranışları ve birleşim noktalarına giden yolun genişliği bize yön izlemesi konusunda yardımcı olur.

Dönemeci gözle tarayın ve burada iki önemli noktanın taranması bize hat seçimizde yardımcı olacaktır. Traksiyon(yol tutuşu) değişimi ve yön değişimi. Burada çıkışı görene kadar yolun ne olacağının kestirilmeye çalışılması amaçtır. Gözlerimiz daima yolun gözden kaybolduğu noktaya odaklanmış olmalıdır. Bu nokta birleşim noktasıdır. Eğer önümüzdeki dört dönemcin üçü görünüyorsa görünmeyen dördüncüye odaklanılmalıdır. Görünen zaten bilinir… görünmeyen için plan yapılır. Burada ana fikir çevreyle olan farkındalılığımızın muhafaza edilmesi ve beklenmedik tehlikelerle karşılaşma riskinin minimuma indirilmesidir.

Dönüş çapı dönüşün bükülmesi hakkında fikir verecektir. Dönemeç kapanıyor mu, açılıyor mu yada sabit mi? Tabi birde kör dönemeçler vardır ki bunlarda çok dikkatli olunması gerekir. İlerisi görünmeyen bu tip dönemeçler genellikle yüksek dağ silsilelerinin olduğu dağ yollarında yada ormanlık, ağaçlıklı alanlarda olur. Dönüş hattı bizim dönemeç boyunca üzerinde sürüş yapmak istediğimiz çizgidir, tasavvur eder ve gerçekleştiririz. Apeks dönemecin en iç noktasına en yakın olan yerdir. Apekslediğimiz yer yatış açımızı ve çıkış noktamızı çok etkiler.

Yönsel değişimler:

Yönsel değişimlerin önceden fark edilebilmesi için gözlerinizi yukarıda tutun ve ileri bakın. Birleşim noktaları yolun ne yapacağını , neye dönüşeceğini bildirir. Bizim amacımızda yolu okumayı öğrenmek, ipuçlarını bilmek ve gerek lastiklerin yol tutuşu gerekse yönsel değişimleri önceden görebilmektir. Birleşim noktaları yolun gözden kaybolduğu noktadır ve bize yolun gidişatı hakkında ip uçları verir.

a) Bu nokta sizden uzaklaşıyorsa önümüzdeki dönemeç açılıyordur. Bu durumda erken apeksleme noktası seçip gaz verebiliriz.
b) Bu nokta size yaklaşıyorsa önümüzdeki dönemeç kapanan açılı bir dönemeçtir. Bu durumda daha geç bir apeks noktası seçmek gereklidir.
c) Bu nokta size sabit bir mesafede kalıyorsa sabit açılı bir dönemeci işaret eder.

Burada ayrıca yolun dış kenarını izleyin bu size daha ilerisini gözleme ve gözlerinizi daha yukarda tutmak için meyil verecektir. Daima ileri gitmekte olduğunuz yöne bakınız. Hiçbir zaman yere bakmayınız.

Trafik çizgileri çift düz hat ise burada dönemeç çok kısa düzlükler barındıran ama sürekli dönüşleri olan bir yapıdadır. Çizgiler kesik olursa düzlüklerin başladığını gösterir ama siz karşı trafiği de gözleyin. Yavaş sollama durumunda kalan ağır vasıtalara dikkat edin. Bunun dışında kesik çizgiler istenirse hızlanılabilir demektir.

İşaretler ikaz, hız ve yön bildirimi şeklindedir. Genellikle araç kabiliyetleri göz önüne alınarak yapılan bu trafik işaretleri beklentileri belirler. Yüksek hıza izin veren levhalar yolda dönemeçlerin geniş açılı ve kavşakların az olduğunu bildirir. Yavaşla işaretleri kavşaklar, sert virajlar ve diğer yol tehlikelerini belli etmek içindir. Diğer sürücülerinde bu ikazların verdiği bilgiler doğrultusunda beklentilerle hareket ettiği düşünülürse ve siz bunlara uymazsanız tehlike kaçınılmazdır. Yol işaretlerine dikkat ediniz, uyunuz ve sürüşünüzü bunların doğrultusunda düzenleyiniz.

Ağaç hatlarına(sıralarına) tam güvenilmez. Yoğun ağaçlık alanlarda yukarı doğru ağaç tepelerine, gökyüzünün göründüğü açıklık bölgeye baktığınızda bu size gidişin yönü hakkında ipucu verir. Ancak iki yöne doğru gidiş varsa yada ağaçlar seyrekleşiyorsa yanıltıcı bir yönlendirme olabilir dikkatli olunuz.

Yol tutuşu değişimleri:

Doku ve renk iki bariz ip ucudur.

Renk; su, yağ, mazot yada yolun yapım malzemesi hakkında size bir fikir verecektir.
Doku; yol tutuşu hakkında size bir fikir verecektir. Kum, mıcır,yol çatlakları yada çukurlar. Yine yolun hangi malzemeden yapıldığı ki her malzemenin yol tutuşu farklıdır.

Yine yolun eğimi yol tutuşunu ne yönde değişeceği hakkında size ip ucu verir. Ters eğimlerde yol tutuşu olumsuz etkilenir.

Yol yüzeyindeki yükselme yada alçalma birleşim noktasındaki yol genişliğinden tahmin edilebilir. Birleşim noktası keskin bir ok ucu gibiyse bu durum yolun düz yada yükselen bir yapıda olduğunu gösterir. Yay çiziyorsa yolun bu nokta ötesinde alçalacağı(iniş) ön görülebilir. Birleşim noktasına giden yol genişse yolun genellikle geniş ve çekimin iyi olduğu bir dönemece gireceğini gösterir. Dar ise kötü bir dönüşe işaret eder.

İp uçları genel:

Traksiyon için…
. Renk ve doku
. İşaretler ve ikazlar
. Çevresel ip uçları(gölgeler, buz, su birikintileri)
. Hava şartları
. Bulunduğumuz mevsim ve o yörenin iklim standartları

Yön için…
. Birleşim noktaları
. Trafik işaretleri
. Ağaç hatları
. Elektrik hatlarını takip etmeyin
. Renk ve doku
. Bakışlarınızla yolun dış kenarını izleyin

KAVŞAKLARDAKİ RİSKLER

Risk 1.

Risk 2.

Risk 3.

Risk 4.

SOLLAMANIN İNCE NOKTALARI

Birinci ilke sollamanın basit olmasına çalışılmasıdır. Çünkü motosiklet arabalara kıyasla çok az yer tutar ve yine arabalara göre hızlanma ivmesi roket varidir.

İkinci olarak sollayacağınız arabanın dibine girdikten sonra sollamak fikri aklınıza gelmemelidir. İdeal olarak önünüzde beliren aracı sürüşünüzde bir kesintiye sebep olmadan sollayıp geçmenizdir. Burada genellikle risk karşıdan gelen aracın size vurmasından daha çok solladığınız aracın aniden sola kırarak size vurmasıdır.

Üçüncü olarak yan yol girişleri olan yerleri ve ilerisi görünmeyen kapalı virajları sollamak için riskli bölgeler olarak zihninize yerleştiriniz. Bilhassa sürüş yaptığınız yolda normal temponun altında seyreden araçlara dikkat ediniz. Bunlar genellikle ya bir yer ararlar yada U dönüş yapmak üzeredirler. Her iki durumda da kontrolsüz ani sapmalarının hedefi olabilirsiniz.

Bir dizi aracı sollamanız durumunda mutlaka aralarda bir yerde sürünün arasına girmek zorunda kalabileceğinizi bilin. Bunu yaparken yumuşak hareketlerle sürüşünüzü gerçekleştiriniz. Aniden sert gaz ve aniden sert frenlemelerle diğer sürücüleri şaşırtmayınız. Dışa, sollama hattına çıktığınızda gazlayınız ama son araca ulaştığınızda gaz kesiniz ve ilerinizden emin olunuz. Bu şekilde tekrar normal seyir hattınıza , ani yol kesmeleri yapmadan girebilirsiniz.

Düz çizgilerde sollama yapmayınız. Düz çizgi tehlike demektir. Kavşaklar, ilerisi görünmeyen yokuş ve dönemeçlerle, köprü girişlerinde olurlar. Sollamaya geçmeden evvel mutlaka ilerisini görebilecek bir pozisyon alınız. Bu yüzden yüksek vasıtaların arkasına fazla yanaşmayınız. Yol sola dönüyorsa burada sollayacağınız aracın sağ tarafından ilerisini görmeğe çalışmak ve yine tersi yani yol sağa dönüyorsa sol taraftan ilerisini görmeye çalışmak faydasızdır. Yüksek vasıtaların ilerisini görmek için kafanız ve kısmen bedeninizi o tarafa merkezi motor duruş hattından kaçırarak görmeye çalışmayınız. Bu yanlıştır. Motorla birlikte çıkıp görmeye çalışınız. Tabi bu motorla birlikte çıkış orta çizgiye en yakın konumlanma şeklinde olmalıdır asla karşı hatta geçmek şeklinde değildir. Ve tekrar edelim düz çizgi olan yerlerde, çizgi olmasada ilerisi görünmeyen virajlarda, köprü yada hemzemin geçitlerle, normal kavşaklara yaklaşırken sollamadan kaçınılmaldır.

Sinyal vermek önemlidir ancak hızlı yollarda bir motorun yol boşsa bir aracı sollaması için gerekli sürede sinyal ancak bir kere çakabilecektir. Bu yüzden yüksek sürat sollamalarında sinyali ya çok önceden verin yada hiç uğraşmayın. Burada kural sinyalin bir işe yarayacaksa verilmesidir. Eğer arkanızda sizi sollamaya niyetli bir araç varsa bu durumda sollamak niyetinde olduğunuzu sinyalle belirterek ve karşıdan gelmekte olan araç trafiği boşaldığında takipte olduğunuz aracın arkasından sollama yapmak için çıkacağınız karşı hattı arkanızdaki trafiğe tam kapatacak tarzda çıkarak sollamanızı hızla gerçekleştiriniz. Tüm sollama işlemi 6 saniyeyi geçmemelidir.

Sollamadan önce arkanızı aynalardan kontrol ediniz. Omuz üzeri bakışlar yüksek süratlerdeyken ve önünüzdeki araca yakınken yapılmamalıdır. Bunun dışında mutlaka omuz üzerinden arkanın daha doğrusu aynaların kör alanlarında kalan kısımlarının kontrolü yapılmalıdır. Önünüz ile bir anlık irtibat kaybı beklenmedik sonuçlar doğurabilir. Sollama düzgün ve tam kontrol altında olmalıdır. Yani ya %100 şartlar uygun, tamam olacak yada sollama yapılmayacaktır. Sollamak bir yüzdeler oyunu değildir.